افزایش آمار اعتیاد در میان کودکان خصوصا کودکان کار موجب نگرانی مسئولان وفعالان حوزه کودک شده است. بر اساس نتایج تحقیق مصطفی آقاجانی، استاد مددکاری اعتیاد به عنوان یکی از آسیب‌های اجتماعی در زمینه تکدی گری 20 درصد از کودکان خیابانی را در گیر کرده است که از این تعداد نزدیک به 15 درصدشان معتاد به سیگار و 5 درصد دیگر به انواع مواد مخدر معتاد هستند.

اگر چه کشورمان در سال 1373، پیمان نامه‌ جهانی حقوق کودک را امضا کرد و تعهدات مربوط به کودکان کار و خیابانی را به صراحت پذیرفت اما با گذشت 17سال، هنوز این کودکان به رسمیت شناخته نشده‌اند و هیچ سازمان و ارگانی مسئولیت ساماندهی آنها را به عهده نمی‌گیرد. این در حالی است که مهم‌ترین وظیفه دولت ایجاد حق هویت برای کودکان، صدور کارت شناسایی و اجازه تحصیل در مدارس است، اما آنچه در عمل مشاهده می‌شود چیزی جز سیاست‌های نافرجام ضربتی و سرکوبی نبوده است.

کودکان کار واقعیت انکار ناپذیری هستند که در همه جای شهر دیده می‌شوند. کودکانی که مجبور شده‌اند به جای تحصیل در مدرسه و تفریح از صبح تا شب در خیابان‌ها باشند و در معرض انواع آسیب‌های اجتماعی قرار دارند. این کودکان به علت فقر اقتصادی خانواده‌ها، مجبور به کار در خیابان هستند و بیشتر آنها در استان‌های خراسان، تهران، لرستان و کردستان به سر می‌برند.

بر اساس آماری که اخیرا در این زمینه ارائه شده، 15 درصد کودکان مبتلا به افسردگی، مورد سوءاستفاده جنسى قرار گرفته‌اند. هر چند وقت یک بار زمزمه ساماندهی کودکان کار و کودکان خیابانی به گوش می‌رسد و مراکز دولتی و غیر‌دولتی با طرحی ضربتی به میدان می‌آیند و سعی می‌کنند این کودکان را از خیابان‌ها جمع کرده و ساماندهی کنند اما چند روز بعد، باز روال سابق از سر گرفته می‌شود و این کاسبان کوچک به خیابان‌های شهر باز می‌گردند.

با این حال به نظر می‌رسد فعالیت سازمان‌های غیر دولتی و خیریه موثر‌تر از سازمان‌های دولتی باشد اگر چه دولت به این نهادها هیچ کمکی نمی‌کند و نهادهای دولتی نیز از آنها پشتیبانی نمی‌کنند. اما آخرین خبر در خصوص کودکان خیابانی طرح سنجش ایدز در این افراد است. در این طرح قرار است رفتارهای پرخطر مرتبط با HIV در کودکان خیابانی مورد ارزیابی قرار گیرد و بر اساس این ارزیابی طرح‌های مداخله‌ای طراحی می‌شود تا بتوان این رفتارها را در این کودکان کاهش داد. به گفته مجید رضا زاده، دبیر کمیته پیشگیری از ایدز سازمان بهزیستی، در صورتی که نتیجه مداخلات آزمایشی در تهران موفق باشد، این طرح‌ به استان‌ها ابلاغ می‌شود تا آن را اجرا کنند. حال باید منتظر ماند و دید این طرح نیز همانند طرح‌های مشابهی که اجرا شده است به نتیجه خواهد رسید یا در وسط راه به دست فراموشی سپرده می‌شود وکودکان خیابانی می‌مانند و خیابان‌هایی که هیچ جای آنها برای کودکان امنیت ندارد.

نویسنده :: مهدیه تقوی راد

پایان.