اخلاق در قرآن-قسمت نهم-9 

 ادامه نمونه آیات قرآنی در پیرامون نهی از حسادت و رشک ورزیدن 

5- پروردگار یگانه در سوره البقره ، آیه 90 می فرماید ::

 ئْسَمَا اشْتَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ أَنْ یَکْفُرُوا بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ بَغْیًا أَنْ یُنَزِّلَ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ عَلَى مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ فَبَاءُوا بِغَضَبٍ عَلَى غَضَبٍ وَلِلْکَافِرِینَ عَذَابٌ مُهِینٌ (90 )

 وه که به چه بد بهایى خود را فروختند که به آنچه خدا نازل کرده بود از سر رشک انکار آوردند که چرا خداوند از فضل خویش بر هر کس از بندگانش که بخواهد [آیاتى] فرو مى‏ فرستد پس به خشمى بر خشم دیگر گرفتار آمدند و براى کافران عذابى خفت ‏آور است (90) 

( ترجمه :: استاد محمد مهدی فولادوند )

 نکته مهم ::

حسادت و حق پوشی برخی از اهل کتاب(یهودیان ) که منکر نبوت خاتم پیامبران حضرت محمد صلی علیه و اله و سلم شدند ، از این دلیل اصلی ناشی میشد که چرا پیامبر از قوم بنی اسرائیل برنخواسته است.

در واقع با اینکه اهل کتاب بودند و در کتابشان مژده پیامبر جدید را میداد ، و آنها باید بیشتر از کافران و مشرکان دیگر به پیام نوین توحید و رهایی روی خوش نشان میدادند و از بذل مال و جان برای گسترش نوای الهی و مردمی اسلام و قرآن کوتاهی نمی ورزیدند ، ولی متاسفانه بدلیل غرور و حسادت که از باورهای دگم و نژادپرستانه آنها برمیخواست و چنین می اندیشیدند که قوم خاص و برتر خداوند هستند! ، چرا پیامبر از قوم ما یعنی بنی اسرائیل نبود؟

غافل از اینکه بزرگانی چون حضرت موسی( ع )  و حضرت عیسی( ع ) از پیروان صادق دین حنیف و توحیدی حضرت ابراهیم بزرگ بودند.

6-حضرت حق در سوره حشر ، آیه شریف 10 میفرماید ::

 وَالَّذِینَ جَاءُوا مِن بَعْدِهِمْ یَقُـولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّکَ رَءُوفٌ رَّحِیمٌ. 

 و نیز برای کسانی است که از پی آنان آمدند [=پیوستگان بعدی به پیشتازان اولیه؛ که] می‌گویند: پروردگارا! ما و برادران ما را که در ایمان بر ما پیشی گرفتند بیامرز و در دل ما [انگیزه اختلاف و] دشمنی نسبت به مؤمنین قرار مده. پروردگارا! تو بسیار رئوف و مهربانی. 

______________

 نکته ها :: 

[ «غِل» در اصل به آبی می‌گویند که به میان مزرعه و درختان می‌رود و آن را غرق می‌کند. هر آنچه از حسد، خیانت و دشمنی که بر روابط برادرانه مسلط شود و آن را فرا گیرد، غِل نامیده می‌شود. 

(1)]مترجم :: (1)=م.ع.ب

بخشی از این آیه ، با یک دعای قرآنی مواجه میشویم ، که به همه انسانها صرف نظر از جنسیت و نژاد و زبان و هر آنچه موهومات طبقاتی که توسط اسلام حذف و باطل شده است ، درسی عالی و تکامل بخش میدهد.

پروردگار یکتا میفرماید ::

.....پروردگارا! ما و برادران ما را که در ایمان بر ما پیشی گرفتند بیامرز و در دل ما [انگیزه اختلاف و] دشمنی نسبت به مؤمنین قرار مده. پروردگارا! تو بسیار رئوف و مهربانی.

نکته مهمی که نباید از آن غافل بود این است که بر اساس قاعده تغلیب ، مخاطب این آیه  هم زنان و هم مردان و بطور کلی همه انسانها را در برمیگیرد.

در واقع خطاب‏های قرآن در مورد مرد و زن یکسان است؛ گرچه صیغه ‏های آن مذکر است. 

این مسأله به جهت قاعده ادبی «تغلیب» است.

 در زبان‏هایی مانند عربی که برای مرد و زن، دو گونه فعل وجود دارد (مذکر و مؤنث)، در مواردی که جمع مورد نظر باشد، صیغه مذکر به کار می‏رود. 

به عنوان مثال مخاطب این آیه قرآن (یا ایها الذین آمنوا) ، شامل زنان و مردان میشود.

از این رو بر اساس قاعده تغلیب ، تاکنون هیچ مفسر و یا آشنا به زبان و ادبیات عربی ، اذعان نکرده است که مجموعه خطاب‏های آیات قرآنی فقط اختصاص به مردان دارد ، بلکه آنرا شامل همه انسانها فارغ از جنسیت مرد و زن دانسته است. 

در پایان این مبحث از پروردگار یگانه ملتمسانه و آگاهانه و البته عاشقانه تمنا میکنیم ، همه ما را از عقده چرکین و سرطانی حسادت و رشک ورزیدن به دیگران رهایی بخشد و همه ما را به راه درست و توحیدی هدایت فرماید.

آمین.یارب العالمین. 

ادامه دارد.

به قلم :: #م_ایرانی